H ιστοσελίδα αποθηκεύει μόνο τα απαραίτητα cookies για να λειτουργήσει σωστά. Με τη συγκατάθεσή σας θα χρησιμοποιήσουμε επιπλέον cookies: α. Για βελτίωση της περιήγησης (πχ. γλώσσα), επιλέξτε «ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΜΟΝΟ». β. Για ανάλυση της επίδοσης, λειτουργικότητάς της ιστοσελίδας και την προβολή εξατομικευμένου περιεχομένου, επιλέξτε «ΟΛΑ ΤΑ COOKIES». Για περισσότερες πληροφορίες και για να ανακαλέσετε τη συγκατάθεσή σας, πατήστε εδώ.

COVID-19: Επιπτώσεις στην παγκόσμια ναυτιλία

COVID-19: Επιπτώσεις στην παγκόσμια ναυτιλία

Διονύσης Γαλάνης

Το μέγεθος της συνολικής επίδρασης του COVID-19 στον κλάδο της ναυτιλίας παραμένει άγνωστο, καθώς η κρίση συνεχίζεται, ωστόσο υπάρχουν κάποιες προφανείς επιπτώσεις που έχουν καταγραφεί έως τώρα και αναφέρονται παρακάτω.

Όλος ο πλανήτης έχει μπει σε καραντίνα εξαιτίας της εξάπλωσης της πανδημίας του COVID-19. Η πανδημία που ξεκίνησε από την Κίνα έχει πλήξει ποικιλοτρόπως ολόκληρη την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα και όπως είναι φυσικό αύξησε κατ’ αρχάς έντονα τους φόβους για μια παγκόσμια ύφεση. 

Φόβοι που έγιναν πραγματικότητα το τελευταίο διάστημα με αποτέλεσμα έγκυροι οικονομικοί αναλυτές να μιλούν για παγκόσμια ύφεση με μείωση του ΑΕΠ περίπου στο 3%, ποσοστό ανησυχητικό για την παγκόσμια οικονομία αν ληφθεί υπόψη ότι οι προηγούμενες πανδημίες του SARS το 2003 και H1N1 το 2009 μείωσαν το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 0,1%.

Οι προβλέψεις φαίνονται χειρότερες για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη όπου έγκυροι αναλυτές προβλέπουν ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2020, η μείωση του ΑΕΠ θα φθάσει το -20%1. Η μείωση της κατανάλωσης, των επενδύσεων, της παραγωγής και μιας σειράς από άλλες μεταβλητές αντιπροσωπεύουν μια πρώτη αξιολόγηση του πόσο βαθιά είναι η πανδημία του COVID-19 και του πως θα επηρεάσει τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. 

Σε αυτό το πλαίσιο δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστος και ο κλάδος της Ναυτιλίας. Έγκυροι αναλυτές της ναυτιλιακής αγοράς, εκτιμούν ότι η επίδραση του COVID-19 στις ναυτιλιακές αγορές θα είναι μεγαλύτερη από αυτήν του SARS το 2003 και Η1Ν1 το 20092 και συμπληρώνουν πως δεν μπορούμε να γνωρίζουμε σίγουρα ποιο θα είναι το μέγεθος των επιπτώσεων αφού δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τη διάρκεια αυτής της κρίσης.

Οι προφανείς επιπτώσεις στην παγκόσμια ναυτιλία αναφέρονται παρακάτω, είναι βέβαιο όμως ότι θα παρουσιασθούν στην πορεία και άλλες επιπτώσεις που δεν είναι προβλέψιμες ακόμα και τα αποτελέσματά τους είναι άγνωστα.
 
  • Κατακόρυφη πτώση διακίνησης εμπορευμάτων με άμεσο αντίκτυπο την κατακόρυφη υποχώρηση των ναύλων.
  • Το κόστος των μεταφοράς εμπορευμάτων για τις μεγαλύτερες εταιρείες μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου, όπως είναι το σιδηρομετάλλευμα, το κάρβουνο και τα σιτηρά, πέρασε σε αρνητικό έδαφος για πρώτη φορά από τότε που δημιουργήθηκε, το 1999, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι ναυτιλιακές λειτουργούν με ζημία σε κάποιες γραμμές. Τα ημερήσια ναύλα για τα πολύ μεγάλα φορτηγά πλοία CAPESIZE που μεταφέρουν φορτία είναι κατά μέσο όρο (TCE 31/12/19 $19,205 – 31/1/20 $ 8,317 – 28/2/20 $ 5,352 30/3/20 $5,628 και 1/5/20 $ 8,0983 ).
  • Μεγάλες καθυστερήσεις στις παραδόσεις εμπορευμάτων λόγω των αυστηρών ελέγχων που έχουν θεσπισθεί σε όλα τα λιμάνια του κόσμου. Επίσης πρόσθετα κόστη/χρεώσεις έχουν δημιουργηθεί λόγω παρακράτησης ή αναπροσανατολισμού αγαθών σε εναλλακτικούς προορισμούς λόγω κρατικών απαγορεύσεων.
  • Τα containerships, τα οποία συνήθως μεταφέρουν εμπορεύματα αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων, βρίσκονται στο επίκεντρο της δίνης που προκύπτει από τις οικονομικές επιπτώσεις που έχει το κλείσιμο των εργοστασίων και των συνόρων. H ανησυχία μεγαλώνει λόγω της παγκόσμιας ύφεσης, της ασθενούς οικονομικής ανάπτυξης και της πτώσης του εμπορίου κατά 10%4 .
  • Ο αριθμός των κενών δρομολογίων όπου τα πλοία δεν φορτώνουν στην προγραμματισμένη τοποθεσία έχει εκτοξευτεί από την έναρξη της επιδημίας με αποτέλεσμα περίπου το 9% του στόλου των τακτικών γραμμών να είναι σε αδράνεια5 . Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι από έτος σε έτος το Δεκέμβριο του 2019 υπήρχε μείωση στο Cοntainer Growth Rates -1,6% και τον Φεβρουάριο 2020 μείωση κατά 28,5% κατά μέσο όρο6 .
  • Ο κλάδος της αγοράς των Tankers αρχικά επωφελήθηκε από τις χαμηλές τιμές πετρελαίου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα το δεύτερο τρίμηνο του 2020, παρά την μείωση της παγκόσμιας παραγωγής κατά 20 εκ. βαρέλια ημερησίως και της μείωσης της ζήτησης για ενέργεια λόγω της έλλειψης αποθηκευτικών χώρων στην ξηρά, να χρησιμοποιηθούν VLCC για storage με άμεσο αποτέλεσμα η τιμή TCE για VLCC να έχει αρκετές διακυμάνσεις και να τείνει να σταθεροποιηθεί τους τελευταίους μήνες στο επίπεδο του Δεκεμβρίου 2019 ενδεικτικά: 27/12/19 $ 118,463, 31/01/20 $45,288 28/02/20 $ 36,214 27/03/20 $ 191,813 και 01/05/20 $80,8127.
  • Η αρνητική επίδραση του COVID-19 στη βιομηχανία οδήγησε πολλούς πλοιοκτήτες στην πώληση των πλοίων σαν scrap λόγω της έλλειψης μεταφορικού έργου και για να αντιμετωπισθούν οι τεράστιες ανάγκες εξυπηρέτησης δανείων και κεφαλαίου κίνησης. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στις αγορές του Bangladesh, India, Pakistan, PRC κλπ. τα πλοία που πήγαν για scrap ήταν 12/2019 56 πλοία DWT 2128909, 01/2020 45 πλοία DWT 1930565, 02/2020 46 πλοία DWT 2912966, 03/2020 43 πλοία DWT 20826648 .
  • Οι προοπτικές ζήτησης πλοίων έχουν εξασθενίσει και η αβεβαιότητα έχει αυξηθεί γενικά. Μεγάλη πτώση έχει υπάρξει στην Ναυπηγική Βιομηχανία. Ήδη οι πρώτες ακυρώσεις παραγγελιών έχουν γίνει με αιχμή τα ναυπηγία της Κίνας αλλά και γενικότερα της Άπω Ανατολής. Αυτό έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα ακόμα και στην αναστολή λειτουργίας  μεγάλων ναυπηγικών μονάδων στις παραπάνω περιοχές. 
  • Με δεδομένο δε  ότι οι περισσότερες παραδόσεις πλοίων αναμένονταν το πρώτο εξάμηνο το 2020, θεωρούμε βέβαιο ότι θα υπάρξουν μεγάλες αναβολές και καθυστερήσεις στο φετινό βιβλίο παραγγελιών. 
  • Δυσκολίες στην προσέγγιση λιμανιών σε επικίνδυνες περιοχές,
  • Δυσκολίες στην αλλαγή πληρωμάτων και τον αντίστοιχο επαναπατρισμό του προηγούμενου πληρώματος.
  • Μεγάλες καθυστερήσεις στην επιδιόρθωση, επιθεώρηση πλοίων (ασφάλεια, περιβάλλον κλπ.).
  • Υπάρχουν σε πολλά λιμάνια δυσκολίες στη εύρεση ιατρικών και άλλων προμηθειών. Επίσης σε πολλά λιμάνια λόγω ότι αυτά λειτουργούν με προσωπικό έκτακτης ανάγκης τα πλοία αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις και μειωμένης ποιότητας υπηρεσίες υποστήριξης από την ξηρά.
  • Τεράστιο είναι και το πλήγμα στην κρουαζιέρα. Η μία μετά την άλλη οι εταιρείες ακυρώνουν κρουαζιέρες λόγω της απαγόρευσης προσέγγισης στο σύνολο σχεδόν των τουριστικών προορισμών ανά την υφήλιο.
  • Ο COVID-19 επιτάχυνε την ψηφιοποίηση του κλάδου της Ναυτιλίας με άμεσο αντίκτυπο  η πλειονότητα των λιμένων σε όλο τον κόσμο να αναγκαστούν να επανεξετάσουν τον τρόπο εργασίας τους. Η μεγαλύτερη χρήση ψηφιακών εργαλείων υπήρξε μέρος της λύσης, σε μια προσπάθεια διατήρησης μιας αποτελεσματικής ροής εργασίας.

 

Γενικές οικονομικές επιπτώσεις

 
  • Ένας αριθμός βιομηχανιών έχουν σταματήσει πλήρως την παραγωγική τους διαδικασία λόγω έλλειψης ζήτησης. Ένας άλλος αριθμός βιομηχανιών αναφέρουν τις πρώτες ανησυχίες διαταραχής της ομαλής συνέχειας της παραγωγή τους, καθώς ήδη χρησιμοποιούν εφεδρικά αποθέματα, αφού έχει διακοπεί λόγω της πανδημίας η παραλαβή πρώτων υλών απαραίτητες για την συνέχιση της παραγωγικής τους διαδικασίας. 
  • Καθήλωση του εμπορίου σε πρωτοφανή χαμηλά επίπεδα
  • Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί που έχουν τεθεί σε ισχύ σε όλο τον κόσμο για τον έλεγχο της εξάπλωσης του ιού έχουν πλήξει ανεπανόρθωτα την τουριστική βιομηχανία σε όλο τον πλανήτη.
  • Σοβαρότατο πρόβλημα στις αεροπορικές μεταφορές λόγω κλεισίματος των συνόρων των κρατών.
  • Εταιρείες αναπροσαρμόζουν τη παραγωγή τους και αλλάζουν εντελώς τα προϊόντα τους, ανταποκρινόμενες στις απαιτήσεις των καιρών.
  • Ύφεση στα ίδια επίπεδα με την ύφεση που δημιουργήθηκε κατά την διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης (Q4 2008-Q3 2009 μείωση του ΑΕΠ κατά 2,5% έναντι προβλεπόμενης μείωσης του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 3% το 20209 με ταυτόχρονη αύξηση της ανεργίας σε δυσθεώρητα ύψη, ενώ υπάρχει πρόβλεψη για 25.000.000 απώλειες θέσεων εργασίας10.

Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί οι κυβερνήσεις και τα ανώτερα διευθυντικά στελέχη πρέπει να επικεντρωθούν σε ένα σχέδιο άμεσης στρατηγικής ανταπόκρισης λαμβάνοντας υπόψη πρώτα το χειρότερο σενάριο, την εξέλιξη της κρίσης με την πάροδο του χρόνου, τον αντίκτυπο της σε επιχειρήσεις, οργανισμούς και κράτη και να προσαρμοσθούν με όποια ενέργεια κρίνεται απαραίτητη, έτσι ώστε να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη πορεία τους μέχρι την λήξη της πανδημίας.

Πηγές:
Clarksons [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]
Διεθνής Οργάνωση Εργασίας [10]