Συνέντευξη του Κώστα Κωνσταντίνου, Διευθύνων Σύμβουλος στη Moore Greece και Επικεφαλής του Maritime στο παγκόσμιο δίκτυο της Moore Global, στο περιοδικό ELNAVI.

Οι σύγχρονες υπηρεσίες ορκωτών λογιστών δεν περιορίζονται στους ελέγχους των οικονομικών καταστάσεων ή στην σωστή τήρηση των λογαριασμών όπως συνέβαινε παραδοσιακά και έχει επεκταθεί στους τομείς των συμβουλών σε θέματα εταιρικής χρηματοδότησης, ανάπτυξης εξειδικευμένου λογισμικού, διαχείρισης και παροχής υπηρεσιών συμμόρφωσης.

Με περίπου έξι δεκαετίες εμπειρίας και γνώσης στην εξυπηρέτηση των αναγκών και απαιτήσεων της ναυτιλίας η Moore Greece έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει ναυτιλιακές εταιρίες για να αναβαθµίσουν την δοµή διακυβέρνησής τους και να υιοθετήσουν υπεύθυνες και κοινωνικά προσανατολισµένες πρακτικές µε σκοπό να ανταπεξέλθουν µε επιτυχία στο κύµα της αλλαγής.

Στην συνέντευξη που ακολουθεί ο Κώστας Κωνσταντίνου, µια εµπνευσµένη προσωπικότητα µε όραµα, διευθύνων σύµβουλος της Moore Stephens Ορκωτοί Ελεγκτές Α.Ε. και επικεφαλής της ναυτιλίας στο παγκόσµιο δίκτυο της Moore Global, εξηγεί την σηµασία για µια ναυτιλιακή εταιρία να λαµβάνει προληπτικές ενέργειες σύµφωνα µε τις αρχές για το ESG και τα Poseidon Principles και περιγράφει τα εργαλεία της Moore και τις λύσεις που βελτιστοποιούν και απλοποιούν τις στρατηγικές αποφάσεις.

- Πιστεύετε ότι η αρχή της ανάκαµψης της ναυτιλιακής αγοράς θα έχει θετικό αντίκτυπο στη γενική υγεία της ναυτιλιακής χρηµατοδότησης και της παροχής χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών;

Μια αγορά που ανακάµπτει σχεδόν πάντα αυξάνει τόσο τη ζήτηση για νέα πλοία όσο και την δραστηριότητα στον τοµέα των αγοραπωλησιών μεταχειρισμένων. Επιπρόσθετα, η διαδικασία απανθρακοποίησης που αντιµετωπίζει η ναυτιλία θα αυξήσει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις και εποµένως θα χρειαστεί πρόσθετη χρηµατοδότηση.

Το παγκόσµιο οικονοµικό σύστηµα είναι σε καλύτερη κατάσταση σήµερα από ότι ήταν πριν από 10 χρόνια. Υπάρχει αρκετή ρευστότητα στον κόσµο, που αναζητεί κερδοφόρα έργα και εποµένως είναι αναπόφευκτο ότι μέρος αυτής της ρευστότητας θα κατανεµηθεί στις αυξανόµενες ανάγκες του ναυτιλιακού κλάδου.

Ύστερα από µια µακρά περίοδο αδράνειας, η επερχόµενη άνοδος είναι πολύ καλά νέα για όλους τους παράπλευρους-της-ναυτιλίας τοµείς, καθώς θα έχει θετικό αντίκτυπο σε έναν αριθµό υπηρεσιών που περιστρέφονται γύρω από την χρηµατοδότηση όπως νοµικές υπηρεσίες, λογιστικοί έλεγχοι και συµβουλευτικές υπηρεσίες. Δεν θα εκπλαγώ αν οι ξένες τράπεζες και άλλοι πάροχοι χρηµατοδότησης, που αποχώρησαν από την Ελλάδα µετά την οικονοµική κρίση του 2008, επιστρέψουν µε τον ένα τρόπο ή τον άλλο τρόπο για να είναι κοντά στους ναυτιλιακούς πελάτες τους.

Αν κάτι τέτοιο θα είναι βιώσιμο αποµένει να το δούµε, καθώς είναι συνηθισµένο – σε περιόδους ευφορίας τόσο για τους πάροχους χρηµατοδότησης όσο και για αυτούς που αναζητούν χρηµατοδότηση να τυφλώνονται από τα ανοδικά νούµερα και να κάνουν πολλά λάθη. Σε µια κυκλική βιοµηχανία όπως η ναυτιλία, οι καλές στιγµές δεν κρατούν για πάντα και όταν έρχεται η πτώση, η επίδραση αυτών των λαθών δυστυχώς επηρεάζει όλους και όχι µόνο αυτούς που έκαναν τα λάθη. Έτσι, είναι πολύ σηµαντικό η επέκταση να γίνει µε συνετό και βιώσιµο τρόπο καθώς χρειάζεται µακρόχρονη σταθερότητα για όλους εµάς που λειτουργούµε σε ένα ραγδαία µεταβαλλόµενο περιβάλλον.

- Συµφωνείτε ότι θεσµοί ναυτιλιακής χρηµατοδότησης πρέπει να τηρούν τα πρότυπα βιωσιµότητας ESG; Περιγράψτε τον ρόλο του τοµέα των ορκωτών ελεγκτών;

Είτε εμείς συµφωνούµε είτε διαφωνούµε με την ενσωµάτωση των κριτηρίων ESG στις αποφάσεις δανεισµού των τραπεζών, δεν έχει σημασία. Αυτό που είναι σηµαντικό είναι ότι 28 από τις κορυφαίες τράπεζες, παγκοσµίως, έχουν ήδη δεσµευτεί στις Αρχές του Ποσειδώνα και θα ακολουθήσουν και άλλες. Επιπρόσθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα διαθέσει κεφάλαια για την χρηµατοδότηση «Πράσινων» έργων και ένα μεγάλο µέρος αυτών θα διοχετευθεί στο ναυτιλιακό κλάδο. Είναι αναπόφευκτο ότι τα κριτήρια ESG θα επιβληθούν καθώς οι ίδιες οι τράπεζες θα είναι υπόλογες στις κεντρικές τράπεζες και τους µετόχους τους για την διάθεση αυτών των κεφαλαίων και η προσθήκη κριτηρίων ESG στα συνήθη οικονομικά τους κριτήρια θα τους βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Οι ορκωτοί ελεγκτές σίγουρα θα παίξουν ένα σηµαντικό ρόλο σε αυτό το νέο περιβάλλον. Είναι εκπαιδευµένοι επαγγελµατίες στην παροχή υπηρεσιών διασφάλισης. Έτσι όταν το πλαίσιο κριτηρίων ESG και τα κατάλληλα πρότυπα διασφάλισης αποσαφηνιστούν και εναρµονιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο, θα τους δούµε σε αυτό το νέο ρόλο πιο συχνά. Δεν ξέρουμε πότε θα γίνει αυτό, σίγουρα όχι άμεσα αλλά θα είναι πολύ πιο γρήγορα από ότι όταν εναρμονίστηκαν τα λογιστικά πρότυπα στο παρελθόν. Έτσι όλοι θα πρέπει να αρχίσουν να προετοιµάζονται για τη στιγμή που αυτές οι ιδέες θα αποκρυσταλλωθούν.

Παρόλα αυτά ξέρουµε, από την µακρόχρονη εµπειρία µας στη ναυτιλιακή κοινότητα, ότι οι ναυτιλιακές εταιρίες πάντα λειτουργούσαν έχοντας στο µυαλό τους τις υποχρεώσεις τους προς την κοινωνία και το περιβάλλον και έχουν ήδη αναβαθµίσει σηµαντικά την εταιρική τους δοµή. Έτσι δεν πιστεύω ότι τα όποια κριτήρια του ESG θα είναι κάτι που θα προβληµατίσει µια καλά διοικούµενη ναυτιλιακή εταιρία. Το µεγαλύτερο πρόβληµα που θα αντιµετωπίσουν είναι πώς να ορίσουν, µετρήσουν, καταγράψουν και δηµοσιεύσουν αυτά που ήδη κάνουν και τι σκοπεύουν να κάνουν στο µέλλον για το ESG.

Επίσης, θα πρέπει να έχουµε υπόψη ότι οι ναυτιλιακές εταιρίες λειτουργούν µε περιορισµένο ανθρώπινο δυναµικό στην ξηρά – έτσι θα χρειαστούν βοήθεια από επαγγελµατίες που κατανοούν πλήρως τις διαδικασίες και λειτουργίες µιας ναυτιλιακής εταιρίας και δεν θα τους οδηγήσουν στο να εφαρμόσουν ένα γενικό πλαίσιο, άσχετο με την λειτουργία τους, το οποίο θα έρθει ως πρόσθετο βάρος στις καθηµερινές τους εργασίες.

Για όλες τις ναυτιλιακές εταιρίες, πιστεύω ότι το χτίσιμο ενός βιώσιµου προφίλ ESG, ορατό στους αντισυμβαλλόμενους τους, θα τους προσδώσει αξία. Το παιχνίδι δεν θα κριθεί σε νούμερα και στους αριθμοδείκτες αλλά στο πόσο ορατά και πιστευτά είναι αυτά που κάνουν και πόσο ταιριάζουν με ένα σύγχρονο αφήγημα ESG.

- Συµφωνείτε ότι οι ευέλικτες και ναυτιλιακές εταιρείες µικρής κεφαλαιοποίησης θα πρέπει να βοηθούνται για την επίτευξη των αναπτυξιακών τους σχεδίων;

Το να διαλέξεις το σωστό µίγµα κεφαλαίου είναι σηµαντικό στην βιωσιµότητα µιας εταιρίας. Δεν έχω πεισθεί ότι η ευελιξία και η δηµιουργικότητα περιορίζεται στις µικρές εταιρίες, αλλά συµφωνώ ότι ευέλικτες εταιρίες µπορούν να γίνουν πιο δηµιουργικές στην χρηµατοδότησή τους. Δυστυχώς, τα περισσότερα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα δεν παίρνουν υπόψη τους τον «χαρακτήρα» µιας εταιρίας και θα προσπαθήσουν να πουλήσουν οποιοδήποτε οικονοµικό προϊόν χρειάζεται να προωθήσουν σε εκείνη την συγκεκριµένη χρονική στιγµή.

Εκεί είναι που καλοί σύµβουλοι αξίζουν τα λεφτά τους, καθώς µπορούν να κατανοήσουν τις πραγµατικές ανάγκες της εταιρίας και τις ταιριάζουν µε το πιο κατάλληλο χρηματοδοτικό προϊόν της αγοράς. Μια από τις θετικές παρενέργειες της φυγής των τραπεζών από την Ελλάδα είναι ότι υπάρχουν τόσοι πολλοί υψηλά καταρτισµένοι και έµπειροι επαγγελµατίες που εργάζονταν σε αυτές τις τράπεζες και που µπορούν να συµβουλεύουν ειδικά τις µικρές εταιρίες, οι οποίες ίσως δεν έχουν την τεχνογνωσία να αξιολογήσουν τις επενδυτικές επιλογές από µόνες τους.

- Ενώ ένας αριθµός τραπεζών αποχώρησε από τη ναυτιλιακή αγορά οι ενεργές τράπεζες έχουν αποκτήσει τα χαρτοφυλάκια ναυτιλιακών δανείων τους. Μπορείτε να µας εξηγήστε την στρατηγική της εταιρίας σας σε αυτό το θέµα;

Η Moore προφανώς δεν είναι χρηµατοπιστωτικό ίδρυµα. Από συζητήσεις µε τους πελάτες µας καταλαβαίνουµε ότι οι τράπεζες αρχίζουν και κατανοούν ότι τα χαρτοφυλάκια ναυτιλιακών δανείων µπορούν να γίνουν ελκυστικές επενδύσεις, ειδικά ως µέρος μιας µακρόχρονης στρατηγικής για δανειακές επενδύσεις. Ο λόγος είναι ότι, στο βαθμό που δανειστές µπορούν να δουν στο µέλλον, μετά την αναπόφευκτη δυσκολία που δηµιουργήθηκε από τις διακυµάνσεις των ναυτιλιακών αγορών, θα διαπιστώσουν ότι αξιόπιστες ναυτιλιακές εταιρίες επιδεικνύουν αξιοθαύµαστη διαχείριση και αντοχή.

Και παρότι αυτό δεν είναι ελκυστικό για τους επιθετικούς επενδυτές με επενδυτικούς ορίζοντες δύο ή τριών χρόνων, είναι ελκυστικό για τις ενεργές τράπεζες που έχουν πιο μακροπρόθεσμες στρατηγικές και που κατανοούν τους επιχειρηµατικούς κύκλους της ναυτιλίας και εκτιµούν τις ικανότητες των αξιόλογων Ελλήνων πλοιοκτητών, ώστε να νιώθουν σίγουροι ότι τα δάνεια τα οποία ενέκριναν θα είναι ασφαλή για µεγάλο χρονικό διάστηµα.

- Ασχολείστε µε εναλλακτικές πηγές χρηµατοδότησης; Ποια είναι η ανάµειξη της εταιρίας σας στη στήριξη ναυτιλιακών εταιριών για να αξιοποιήσουν τα νέα χρηµατοδοτικά εργαλεία;

Παρότι, όπως είπα και προηγουµένως δεν είµαστε εταιρία που ασχολείται απευθείας µε την χρηµατοδότηση, σίγουρα µπορούµε να βοηθήσουµε µια ναυτιλιακή εταιρία να αποκωδικοποιήσει όλες τις εναλλακτικές και να τη βοηθήσουµε να αποφασίσει τι είναι πιο κατάλληλο για αυτή – όχι µόνο σε όρους καθαρών αριθµών, αλλά και κατά πόσο ταιριάζει στην στρατηγική και κουλτούρα της. Έχουµε δει πολλές φορές στο παρελθόν οικονοµικές συµφωνίες που φαίνονται ότι είναι δυνατές σε όρους αριθµών να γίνονται καταστροφικές και για τα δύο µέλη καθώς και οι δύο έχουν διαφορετικές προσδοκίες για την συµφωνία.

Ναυτιλιακές εταιρίες, ειδικά µικρές ή µεσαίες όπου λειτουργούν ως οικογενειακές εταιρίες, θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικές στο να διαλέξουν το σωστό χρηματοδοτικό προϊόν για αυτές. Δεν είναι µόνο η έκταση του προγράµµατος αποπληρωµής – είναι επίσης και οι αναφερόµενες απαιτήσεις ότι οι εταιρίες θα πρέπει να αξιολογήσουν το τελικό αποτέλεσµα για µια επωφελή συµφωνία.

Λόγω της εµπειρίας µας για την εξυπηρέτηση των αναγκών τέτοιου είδους εταιριών, µπορούµε να βοηθήσουµε ώστε να γίνει αποτελεσµατικά.

- Ποια είναι τα µελλοντικά σας σχέδια σε ένα συνεχώς ασταθές και µεταβαλλόµενο ναυτιλιακό περιβάλλον;

Βιώνουµε όντως µια περίοδο αλλαγών. Δεν θα αποκαλούσα ασταθές το τοπίο της αγοράς, καθώς οι δυνάµεις της αλλαγής κινούνται µε δυναµικό αλλά προβλεπόµενο τρόπο. Η ναυτιλία νιώθει τις επιπτώσεις αυτών των δυνάµεων που εφαρµόζονται στους αντισυμβαλλόμενούς της (ναυλωτές, τράπεζες, ασφαλιστές, κ.α.) οι οποίοι µεταφέρουν την πίεση που νιώθουν στη ναυτιλία.

Μια ναυτιλιακή εταιρία δεν µπορεί να παραµείνει κρυµµένη καθώς δεν είναι πια ο «αόρατος κρίκος» της εφοδιαστικής αλυσίδας. Μια εταιρία θα πρέπει να παίρνει προληπτικά µέτρα για να εξασφαλίσει ότι παραµένει στην κορυφή αυτού του κύµατος αλλαγών και όταν περάσει το κύµα και αυτό που βλέπουµε τώρα ως «νέο» γίνει «τώρα» να παραμείνει ζωντανή. Αυτά τα βήµατα περιλαµβάνουν όλο τον οργανισµό και όχι µόνο τα τεχνικά τµήµατα, αλλά και τα υπόλοιπα τμήματα όπως οικονοµικό, νοµικό, πληρώµατα και ανθρώπινο δυναµικό που θα πρέπει να προσαρµοστούν.

Νέες λειτουργείες όπως το marketing και επικοινωνίες και θα πρέπει να εφαρμοστούν καθώς ο κόσµος θα αναµένει µια ναυτιλιακή εταιρία να λειτουργεί τα επόµενα χρόνια µε διαφορετικό τρόπο από ότι τώρα. Δεν είναι µόνο οι κανονισµοί και η εφαρµογή τους που δηµιουργεί νέες απαιτήσεις – είναι ένα ολοκαίνουργιο επιχειρηματικό περιβάλλον όπου όλοι οι αντισυμβαλλόμενοι θα θέλουν πιο διάφανη και αξιόπιστη διαχείριση. Έτσι, η νέα γενιά των πλοιοκτητών σίγουρα θα επιχειρεί µε διαφορετικό τρόπο από ότι οι πατέρες και παππούδες τους. Εμείς, έχοντας βιώσει στο παρελθόν μας παρόμοιες κοσμογονικές αλλαγές είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε.

Για να βοηθήσουμε τη νέα γενιά πλοιοκτητών ώστε να μην κάνουν λάθη που θα κοστίζουν χρόνο και χρήµα, αναπτύξαµε µια νέα γκάµα εργαλείων και λύσεων. Είναι απόλυτα σχεδιασµένα για τη ναυτιλία και στοχεύουν στο να τις υποστηρίζουν ώστε να λειτουργούν αποδοτικά και ανεµπόδιστα.

Ξεκινήσαµε πριν από περίπου δύο χρόνια αναπτύσσοντας µια πρόταση για ναυτιλιακές εταιρίες, ώστε να διαχειρίζονται την πολυπλοκότητα του GDPR, η οποία έγινε ευρέως αποδεκτή από τη ναυτιλιακή κοινότητα. Η εφαρµογή Moore Maritime Index – MMI, βασισμένη σε µια πλήρως διαδραστική βάση δεδοµένων, βοηθάει τις ναυτιλιακές εταιρίες να κατανοούν καλύτερα τη συμπεριφορά των οικονοµικών τους µεγέθών. Έτσι, χρησιμοποιώντας την εµπειρία και τη γνώση μας στην ναυτιλία, βελτιώσαμε την εδραιωµένη έννοια του Benchmarking των ηµερήσιων λειτουργικών εξόδων και των TCE rates.

Έχουµε αναπτύξει υπηρεσίες και μέσω συνεργασιών µε αξιόπιστους συνεργάτες, συνδυάζοντας τη ναυτιλιακή µας εµπειρία µε την τεχνολογική υπεροχή των συνεργατών µας, όπως η συνεργασία µας µε την SQLearn για τη δημιουργία διαδικτυακών εκπαιδευτικών μαθημάτων ναυτιλιακής λογιστικής και χρηματοοικονομικής αναφοράς με τα ΔΠΧΑ, αποκλειστικά για τη ναυτιλία µε σκοπό να βοηθήσουµε τα λογιστήρια να διαχειριστούν τα λογιστικά τους θέµατα µε αποτελεσµατικό τρόπο.

Οµοίως, συνεργαστήκαµε µε την ATC για να φέρουµε στην αγορά ένα λογιστικό πρόγραµµα, το οποίο έχει εντυπωσιακές και µοναδικές δυνατότητες που θα βοηθήσει τις ναυτιλιακές εταιρίες να λύσουν µια και καλή το βάρος της ετοιμασίας αξιόπιστων οικονομικών αναφορών.

Είµαστε ενθουσιασµένοι που έχουµε δηµιουργήσει τα παραπάνω εργαλεία και άλλα πολλά τα οποία είναι σε εξέλιξη. Όλα στοχεύουν στις µελλοντικές γενιές πλοιοκτητών και ναυτιλιακών εταιριών και για να µπορέσουν να ανταπεξέλθουν στον υπερβολικό όγκο δεδοµένων και την πολυπλοκότητα του περιβάλλοντος µε ένα άµεσο και αποδοτικό τρόπο.